2013-14 | Vijftien jaar Kunstwandelroute Hummelo
Vijftien Jaar Kunstwandelroute Enghuizen Op 16 november 1998 om 9.30 Albert Smit op bezoek. Zo luidde de eerste aantekening in mijn archief omtrent de Enghuizer Kunstwandelroute. Albert, lid van het Doetinchemse kunstenaarsnetwerk Het Web en woonachtig in Hummelo, had het idee opgevat om in mei 1999 een kunstweek te organiseren in Hummelo. Een onderdeel van die week moest een kunstroute worden over het landgoed Enghuizen, waarbij langs het pad de kunstwerken zouden komen. Zijn bezoek was een oriëntatie om te kijken of ik als eigenaar bereid was mijn medewerking te verlenen aan het plan. Nadat ik die had toegezegd, onder de voorwaarden dat het evenement niet langer dan twee weken zou duren en dat de kunstwerken in harmonie zouden zijn met de landschappelijke omgeving, ging hij voortvarend van start met de voorbereidingen.
Vanaf 2002 werd de route ieder jaar gehouden. Het weer werkte niet altijd mee. Zo kopte De Gelderlander in dat jaar: Regen maakt survivaltocht van kunstroute. De conclusie was in dezelfde trant: de kunstwandelroute heeft een lengte van vier kilometer en duurt – inclusief schoenen schoonmaken – ongeveer anderhalf uur. Inmiddels is het evenement niet meer weg te denken. De kunstenaars laten hun fantasie de vrije loop, en hopen daarmee een toevoeging te geven aan de bijzondere omgeving. Het tegenzittende weer vormde in 2004 aanleiding voor de organisatie om het voorstel te doen het zeven weken te laten duren, van Pasen tot en met Pinksteren. Zo is het gebleven. In 2006 kwam een nieuw element de Kunstwandelroute verrijken: performances met muziek en in 2010 kregen dichters een plek langs de route. Toeschouwers werden uitgenodigd hun eigen bijdragen daaraan te leveren. In 2007 werd de Publieksprijs ingesteld. De bezoeker kon op een formulier bij de catalogus zijn eigen top-drie invullen. Hoe de Kunstwandelroute op prijs gesteld wordt, blijkt wel uit de bezoekersaantallen: ieder jaar nemen die weer toe. Bedroeg het aantal in 2006: 5500, in 2009 werden 9600 bezoekers geteld. Dat is te danken aan de organisatie maar zeker ook aan de kwaliteit van de kunstwerken. Ieder jaar is het weer een verrassing hoe de kunstenaars de begrippen Landgoed-Natuur-Cultuur weten te combineren en de moeite die wij doen om het landgoed steeds mooier te maken waarderen en respecteren door middel van hun kunstwerken in woord en beeld.
Roderik van Rechteren Limpurg
Een landgoed vol kunst
In de vijftien jaar Kunstwandelroute Hummelo op het landgoed Enghuizen werd de manifestatie zoals al in de inleiding van Roderik van Rechteren Limpurg werd gememoreerd één keer afgelast vanwege de Mond- en klauwzeerepidemie van 2001. Het jaar daarvoor was er te weinig belangstelling bij de aangeschreven kunstenaars.Vanaf 2002 is er sprake van een jaarlijks terugkerend evenement. Vanaf de tweede editie in 2002 onder wisselende thema’s met uitbundige namen als respectievelijk Kunst en natuur (2002), Natuurlijk goed (2003), Feest in het bos (2004), Jubelend voorjaar (2005), Eén met de natuur (2006). Om daarna als ‘Een landgoed vol kunst’ door het leven te gaan met als intermezzo het jaar 2010 toen het motto ‘In gesprek met het landgoed’ werd gevoerd.
Vanaf 2004 voor het eerst van Pasen tot en met Pinksteren. Totdan toe duurde de manifestatie eerst twee jaar lang een week, daarna een jaar eenendertig dagen om dan de uiteindelijke lengte van vierenvijftig dagen te krijgen; van Stille donderdag tot en met tweede Pinksterdag. Vanaf 2003 werden ook kunstenaars buiten het Web benaderd. Vanaf 2004 ook deelname van Duitse kunstenaars. Ook in dat jaar deelname van een groep basisschoolleerlingen uit Hummelo. Dat werd daarna elk jaar herhaald, met scholen uit de omgeving; Wehl, Nieuw-Wehl, Doetinchem, Gaanderen. Ook de pottenbakkerij van Fatima deed mee. De laatste jaren leerlingen van het Almendecollege uit Silvolde en leerlingen van ZMLK-school ‘De Lans’ uit Brummen. Oorspronkelijk een idee om een breder publiek te bereiken, de ouders komen namelijk ook kijken en nemen weer familie mee. In 2007, 2009 was er ook een puzzletocht voor kinderen beschikbaar. In 2012 werd een lesbrief gemaakt worden dankzij een extra subsidie van het Prins Bernard Cultuurfonds aangevraagd door Dichtersgroep De Omsmeders. Deze wisselende groep van ruim vijftien dichters ging vanaf 2010 een samenwerking aan met de Kunstwandelroute. In dat jaar schreven de dichters verbonden aan het Poëziecentrum Nederland te Bredevoort korte gedichten die op de zogenaamde Poëziewijzers de route aangaven. Ook verschenen die gedichten aangevuld met langere werken, geïnspireerd op het landgoed, in een bundeltje Enghuizer dialogen I die bij het routeboekje werd bijgevoegd. Deze samenwerking heeft zich in allerlei gradaties voortgezet tot en met de huidige editie waarin de Enghuizerdialogen V als één geheel in de routegids/catalogus is opgenomen.
Vanaf 2007 is er de Publieksprijs, enerzijds om de verkoop van de catalogus te stimuleren anderzijds als stimulans van de kunstenaar en bezoekersaantal. Ook is er hard gewerkt aan de kwaliteitsverbetering door stelselmatig te evalueren. En het instellen van ‘curator’-werkgroep die de kunstenaar kan bijstaan bij constructieve en kunstzinnige vraagstukken.
De combinatie natuur, erfgoed, beeldende kunst en poëzie blijkt een laagdrempelige activiteit te zijn; de Kunstwandelroute trekt met eenvoudige middelen zo’n tienduizend bezoekers per jaar. Gesteld kan worden dat de Achterhoek, samen met Huntenkunst, twee kunstmanifestaties met een sterke traditie en een betekenis tot ver over de IJssel heeft geschapen. De Kunstwandelroute behoort tot de Achterhoekse kroonjuwelen waar de streek trots op mag zijn en waar in de toekomst vooral voorzichtig mee om moet worden gegaan.
Over de beeldende kunst
Vanaf het begin af aan is het uitgangspunt voor de kunstwandelroute geweest; de relatie tussen het kunstwerk en de plek op het landgoed. De vaste bezoeker heeft langzamerhand een verzameling in zijn hoofd kunnen opbouwen. Bij elke editie zullen die beelden bijgesteld worden. Zal dat ene beeld bij die bepaalde plek de strijd aangaan met vorige edities. Herinneringen bij de grote kastanjeboom waar opeens de zwaartekracht leek opgeheven (Martin Pragt |2009) vervagen en nemen afscheid,
of de natuur zelf (Nieuwe natuur | Tejo Tiemessen, Joop Boersma | 2009).